Door Bart Jonker

Regio – Volgens de laatste cijfers van het CBS groeit de Nederlandse economie gestaag, die in het tweede kwartaal weer 1% wist te groeien met name door de export en zo Nederland netjes buiten de recessie houdt. Mede hierdoor nam het aantal banen van werknemers en zelfstandigen in het tweede kwartaal toe met 22.000, ten opzichte van het eerste kwartaal van 2024.

Schijn bedriegt, want het tekort aan personeel in bepaalde bedrijfstakken is inmiddels geen ‘roep’ meer, maar een ‘luidkeelse schreeuw’ geworden. Het is al lange tijd bekend dat veel sectoren in de huidige arbeidsmarkt kampen met een tekort aan (gekwalificeerd) personeel. Er wordt daarom naarstig oplossingsgericht gezocht en gehandeld.

Verdubbeling tekort zorgpersoneel

Voor de zorgsector is het tekort aan personeel verdubbeld. De druk op de zorg is alarmerend oftewel  zorgwekkend, mede door de toenemende vergrijzing, hoge werkdruk en dus grote personeelstekorten. De Nationale Vacaturebank deed onderzoek en concludeert dat de banen in de zorg in Noord-Holland sinds 1996 met maar liefst 81,9% zijn gestegen. Het aanbod aan nieuw personeel blijft tegelijkertijd achter. Momenteel staan er per werkzoekende zorgmedewerker maar liefst 3,7 vacatures open in Noord-Holland.Vooral ‘handen aan het bed’ krijgen kost veel moeite. Veel zorginstellingen bieden daarom bijvoorbeeld instroom- en omscholingstrajecten aan om de tekorten het hoofd te bieden. Een flink deel van de zorg anno 2024 draait bovendien veel op vrijwilligers en mantelzorgers. Daarnaast probeert de zorgsector de focus van zorg naar preventie te verschuiven om de druk van de ketel te halen. Zoals de AFAS Foundation – de Academische Alliantie van het Radboudumc en Maastricht UMC+ en Vereniging Arts en Leefstijl – die de handen ineenslaat om met het programma ‘Beter Gezond’, deze verschuiving van zorg naar gezondheid en preventie mogelijk te maken. Tienduizenden zorgprofessionals in Nederlandse ziekenhuizen worden daarom getraind in zogenaamde ‘leefstijlgesprekken’.

Ook horeca staat ‘droog’

Horeca is net zo’n stiefkindje. Met vele op te vullen horecavacatures is goed bedienend personeel of een keukenbrigade vinden een evenzo groot drama. Veel restaurants draaien momenteel op buitenlandse werknemers of bijbaanstudenten. Zo meldt alleen al SRH Haarlem University of Applied Sciences een recordaantal aan diverse nationaliteiten onder studenten in Haarlem bij de start van dit academische jaar. Verwacht wordt dat die groei de komende jaren nog doorzet. Voor je hapje en drankje in vooral de steden, mag je daarom je bestelling tegenwoordig veelvuldig in het Engels doen, want ze spreken geen Nederlands. Voor sommigen moet het toch niet gekker worden… daar is namelijk niet iedere Nederlander van gediend, die graag zijn moerstaal wil blijven spreken in zijn eigen land om een biertje te bestellen. Echter, de horeca moet toch personeel hebben om te kunnen blijven draaien. Zowel de zorg als horeca zijn relatief zware beroepen, waarbij je vele (onregelmatige) uren draait, tegen een minder marktconform salaris t.o.v. andere branches in de arbeidsmarkt. De horeca kampt bovendien met hoge prijzen van hun inkoop en belastingen. Dat maakt de spoeling al dun om goed personeel te vinden en hen goed te betalen.

Tekort aan technisch vakpersoneel

Een andere branche die veel vacatures biedt, is de technieksector. Vele media melden dat er een groot tekort aan opgeleide vakmensen is bij garages. Ondanks vele honderden landelijke vacatures, wordt er nauwelijks gesolliciteerd als monteur. Hetzelfde geldt voor de luchtvaartsector die schreeuwt om (geschoold) technisch personeel. Sleutelen is kennelijk uit, wie repareert straks onze auto’s en vliegtuigen? Dit wordt bevestigd door de autobranche, waar vroeger techniekklassen volzaten en er zelfs geloot moest worden om een plekje. Die tijd is voorbij. Garages proberen nu MBO-studenten een dagje te laten meekijken, om ze over de streep te halen en voor het vak van monteur te kiezen. Daarnaast zou het vak meer gepromoot moeten worden onder jongeren. Of dit gaat helpen, zal de toekomst uitwijzen.

(Diverse bronnen: CBS, Nationale Vacaturebank, AFAS Foundation, SRH Haarlem University of Applied Sciences.)